پولیپ بینی رشد غیرسرطانی بافت هایی است که قسمت داخلی بینی و سینوس ها را پوشش می دهند. این توده های رشد کرده، اغلب شکلی شبیه به قطره اشک را داشته و به صورت گروهی شکل می گیرند. درصورتی که شما نیز دچار چنین مشکلی شده اید ، پیشنهاد می دهیم در ادامه این مطلب با ما همراه باشد. دکتر مهدی بنایی متخصص گوش ، حلق و بینی این مقاله را برای خوانندگان آن تهیه کرده است.
علائم پولـیپ بینی
علائم رایج عبارتنداز :
- دشوار بودن تنفس از راه بینی
- حس بویایی کاهش یافته
- حس چشایی کاهش یافته
- چکه کردن در ناحیه پشت بینی
- آبریزش بینی
- سردرد
- عطسه
- درد صورت یا درد در ناحیه فوقانی دندان ها
- فشار اطراف سینوس ها
- خارش اطراف چشم ها
- خرخر کردن
علل پولـیپ بینی چیست؟
گسترش پولیپ بـینی با رینوسینوزیت مزمن که التهاب مسیرهای جریان هوا در بینی و سینوس ها است، ارتباط داشته و معمولاً 12 هفته یا بیشتر طول می کشد.
علت پولـیپ در بینی به دلیل پیچیدگی شرایط ، بطورکامل معلوم نشده است ؛ ولی تحقیقات نشان می دهد افرادی که دچار آن می شوند درمقایسه با افراد فاقد پولیپ در بینی ، دارای واکنش ایمنی ناهنجار و نشانگرهای شیمیایی متفاوت در غشای مخاط خود (که بخش داخلی سینوس ها و حفره بینی را پوشش می دهد) هستند.
این نشانگرهای شیمیایی شبیه به علائمی عمل می کنند که به بدن می گوید این چیست و باید چگونه به آن واکنش نشان داد. پولیپ بینی یک حوزه مطالعاتی گسترده است که به تحقیقات بیشتری نیاز دارد.
تشخیص پولـیپ بینی
این عارضه ، باید توسط پزشک تشخیص داده شود. وی از آندوسکوپ بینی که یک تلسکوپ کوچک باریک دارای دوربین در یک سر خود است برای دیدن داخل بینی شما استفاده می کند. در برخی موارد پزشک یک نمونه کوچک به نام بیوپسی از توده رشد کرده را می گیرد. اسکن های CT یا MRI سینوس ها نیز می تواند یافته هایی را نشان دهد که نمایشگر وجود پولیپ بینی می باشد.
چه کسانی دچار پولیپ بینی می شوند؟
معمولا افرادی که بالا 40 سال سن دارند ، مستعد پولیپ در بینی هستند. این عارضه در مردان حدود دو برابر بیشتر از زنان مشاهده می شود. به طور کلی دلیل به وجود آمدن این مشکل مشخص نیست ؛ اما التهاب مداوم و مزمن بینی سبب تورم پوشش داخلی در سوراخ های بینی می شود. پولیپ ها در بیشتر موارد هر دو سوراخ بینی را مسدود می کنند. در ادامه مواردی که احتمال ایجاد پولیپ را در بینی افزایش می دهد بیان می کنیم:
- کسانی که مستعد آلرژی هستند.
- افرادی که به آسپرین حساسیت دارند.
- عفونت های مزمن و فیبروز کیستیک
- موارد ذکر شده ، زمینه ساز ایجاد پولیپ در بینی هستند.
پولیپ در سینوس
گاهی پولیپ در سینوس به وجود می آید. همانطور که می دانید ، سینوس ها فضایی سرشار از هوا هستند که در جمجمه و اطراف بینی قرار دارند. هوای موجود در سینوس ها ، از راه بینی تخلیه می شود. سینوس هایی که در پشت گونه قرار گرفته اند بزرگ ترین در نوع خود هستند که به سینسوس آرواره ای شهرت دارند. ارتباط سینوس با بینی آن است که مخاط این دو به یکدیگر شباهت دارند ؛ بنابراین گاهی پولیپ درون سینوس ایجاد می شود.
رینوسینوزیت چیست؟
پولیپ بینی جزئی از عارضه رینوسینوزیت است. دلیل ایجاد رینوسینوزیت یا التهاب بینی و سینوس ها ، ممکن است ریشه در عفونت داشته باشد. این مشکل ، عارضه پولیپ در بینی را برای بیمار ، سنگین تر می کند. این عارضه ها شامل موارد زیر هستند:
- درگیری با بیماری آسم
- حساسیت به آسپرین
- سفت شدن مخاط
- سینوس قارچی آلرژیک ( عارضه نادر )
- سندرم چرگ – اشتراوس ( عارضه نادر )
چه عواملی پولیپ بینی را تحریک می کند؟
عدم رعایت نکات بهداشتی : در صورتی که درصدد عارضه پولیپ هستید ، پیشنهاد می کنیم بیش از سایرین بهداشت فردی را رعایت کنید. در صورتی که دست آلوده داخل بینی شود ، این عارضه در شما تشدید پیدا می کند.
قرار گرفتن در معرض آلاینده ها : بسیاری از آلاینده های شیمیایی نظیر دود ماشین ها ، دود سیگار ، قلیان و انواع دخانیات ، همچنین گرد و غبار و موارد آلرژی زا این عارضه تنفسی را تحریک می کنند. بنابراین بهتر است در حد امکان از قرار گرفتن در معرض موارد گفته شده دوری کنید.
آسم : این بیماری با ایجاد التهاب در راه تنفس و منقبض شدن آن می تواند عارضه پولیپ بینی را به راحتی افزایش دهد.
آمادگی های لازم برای جراحی پولیپ بینی
انتخاب یک متخصص گوش ، حلق و بینی
در صورتی که دچار مشکلاتی مانند پولیپ بینی یا مواردی از این قبیل هستید و تصمیم دارید که تحت جراحی درمانی قرار بگیرید پیش از هرکاری باید یک متخصص گوش ، حلق و بینی را برای این امر انتخاب کنید. یک جراح و متخصص در این زمینه به خوبی می تواند شما را راهنمایی کند و جراحی پولیپ را برای شما انجام دهند.
درمان پولـیپ بینی
- دارو : اولین دوره درمان این عارضه اغلب شامل تجویز اسپری های کورتیکواستروئید بینی توسط پزشک است. در برخی افراد این دارو می تواند باعث کوچک شدن یا از بین رفتن پولیپ بینی شود. گاهی کورتیکواستروئیدهای خوراکی نیز مورد استفاده قرار می گیرند.
در بسیاری از پولیپ های بینی در صورت ادامه حساسیت، آلرژی ، عفونت یا التهاب ، پولیپ باز می گردد. آنتی هیستامین ها و احتقان زداها نیز می تواند به علائم آلرژی که به رشد پولیپ های بینی منجر می شود کمک کند ؛ ولی این داروها مستقیماً خود عارضه را مورد هدف قرار نمی دهند.
- جراحی : اگر پولـیپ بینی با دارو از بین نرود یا کوچک نشود ، جراحی آندوسکوپی برای برداشتن پولیپ مورد نیاز خواهد بود. جراح پولیپی را که مانع تخلیه صحیح جریان مایعات و تهویه هوا از مسیرهای سینوس یا بینی می شود برمی دارد. این جراحی اغلب به صورت یک روند سرپایی، تکمیل می شود.
- داروهای طبیعی : بسیاری از افراد تمایل به انجام درمان های خانگی و طبیعی دارند. طبق تحقیقات بسیاری از درمان های طبیعی در پیشگیری و درمان اولیه بیماری ، موثر هستند اما در روند پیشرفته تنها می توانند کمی مقدار عارضه را کاهش دهند. بنابراین درمان قطعی ، استفاده از طب سنتی و طب نوین در کنار یکدیگر است.از داروهای طبیعی می توان به روغن درخت چای اشاره کرد. این دارو جهت درمان پولیپ در بینی پیشنهاد شده است ؛ اما شواهد اثر بخشی آن کم است.بخار از دیگر راه های طبیعی است که علائم احتقان را کاهش می دهد. ویتامین D نیز در درمان این بیماری موثر است.
پیشگیری از ایجاد پولـیپ بینی
مراقبت صحیح از ناحیه بینی پس از جراحی بسیار حائز اهمیت می باشد. اگر پولیپ های بینی به درستی درمان نشوند، احتمال بازگشت وجود دارد.
در ذیل استراتژی هایی برای استفاده جهت جلوگیری از بازگشت پولـیپ بینی ، ارائه شده است:
- به استفاده از اسپری کورتیکواستروئید ادامه دهید؛ اسپری کورتیکواستروئید به کاهش التهاب بعد از جراحی کمک می کند. پزشک این دارو و درمان های دیگر را متناسب با نیازهای شما تجویز می کند.
- از یک دستگاه مرطوب کننده استفاده کنید؛ وقتی هوای محیط زندگی شما به خصوص در طول زمستان و در نواحی دارای آب و هوای گرم، خشک می شود یک دستگاه رطوبت ساز می تواند به مرطوب شدن مجاری بینی کمک کند. این کار ، جریان مخاط در سینوس ها را بهبود بخشیده و از انسداد و التهابی که می تواند به بازگشت پولـیپ بینی منجر شود جلوگیری می کند.
- از اسپری یا شستشو دهنده های بینی استفاده کنید ؛ اسپری ها یا شستشو دهنده های بینی به مرطوب شدن مجاری بینی و جلوگیری از التهاب آن ها کمک می کند. شستشو دادن سینوس و حفره های بینی با محلول سالین استریل ، برای پیش رفتن روند صحیح بهبود حائز اهمیت است.
- از مواد حساسیت زا دوری کنید ؛ گرد و خاک ، ذرات معلق ، دود سیگار و مواد آلرژی زا می تواند باعث التهاب در مجاری بینی و سینوس ها شوند. تا جایی که می توانید از عوامل حساسیت زای بینی دوری کنید.
- آسم و آلرژی را مدیریت کنید ؛ طرح درمان پزشک خود را برای مدیریت آسم و آلرژی دنبال کنید. اگر علائم ماندگار بودند، با پزشک درباره تغییر طرح شخصی خود صحبت کنید.
سوالات متداول : پولیپ کودکان چگونه تشخیص داده می شود؟
در بعضی از کودکان عارضه پولیپ در بینی دیده شده است. این عارضه توسط آزمایش فیبروز کیستیک تشخیص داده شده و بعد از آن روند درمان انجام می شود. لازم به ذکر است که اگر مشکل در تنفس کودک در مراحل اولیه تشخیص داده شود ، نیازی به جراحی یا درمان های سنگین نیست.
سوالات متداول : چگونه بفهمیم آلرژی باعث پولیپ شده است؟
در صورتی که آلرژی سبب پولیپ بینی شما شده باشد ، پزشک با انجام آزمایش تشخیص آلرژی این موضوع را تایید یا رد می کند. در این آزمایش ، پزشک ماده آلرژی زا را روی پوست می ریزد و در طی تغییرات پوستی تشخیص خود را خواهد داد.
سوالات متداول : آیا عارضه پولیپ ژنتیکی است؟
در بسیاری از افرادی که والدین یا اطرافیان آن ها دچار پولیپ در بینی بوده اند ، دیده شده است که خود شخص نیز درگیر این عارضه می شود. بنابراین یکی از دلایل این عارضه ممکن است ژنتیک باشد. در این صورت بهتر است بیش از دیگر افراد راه های پیشگیری را رعایت کنید.
ریکاوری بعد از جراحی پولیپ بینی
- بعد از اینکه تحت جراحی پولیپ بینی قرار گرفتید در مرحله نقاهت ان ممکن است موارد زیر را تجربه کنید. درد خفیف و خونریزی از بینی از جمله عارضه های جراحی است که البته با گذشت یک هفته کاملا از بین خواهد رفت . البته ممکن است تا مدت یک ماه هنگام نفس کشیدن کمی خون را مشاهده کنید. که امری نگران کننده نیست.
- به طور معمول استفاده از اسپری سالین برای تسکین دادن موارد آزار دهنده استفاده می شود و مصرف داروهای مسکن که توسط پزشک تجویز خواهد شد می تواند به کاهش درد و تورم کمک کند در صورتی که با این وجود باز هم مشکلی وجود داشت می توانید برای رفع آن به پزشک مراجعه کنید. توجه داشته باشید که رعایت نکاتی که توسط پزشک برای دوره نقاهت توصیه می شود می تواند از این قضیه پیشگیری کند.
تفاوت مابین پولیپ بینی و توده های سرطانی
توده های مشکوک به سرطان به محض اینکه لمس می شوند خونریزی می کنند این در حالی است که پولیپ های بینی همچنین اتفاقی برایشان نمی افتد.اگرچه معمولا بعد از جراحی و خارج کردن پولیپ ها آنها را برای بررسی به پاتولوژی می فرستند.
بازگشت پولیپ بینی بعد از درمان
پولیپ های بینی ممکن است بعد از جراحی مجددا بازگردند در این حالت مهم ترین اقدام درمان عفونت های ناشی از آلرژی است. زیرا این مساله باعث بروز مجدد پولیپ ها خواهد شد.
